Vonsvikin með viðbrögð sveitunga eftir að hafa boðið fram jörð sína

Færsla Sonju Líndal

Að gefnu tilefni.

Niðurskurður var að fara að gerast á Urriðaá, sú ákvörðun var aldrei í höndum okkar. Þegar hugmyndin um að urða féð frá Urriðaá á Lækjamóti kemur upp var búið að kanna ALLA urðunarstaði landsins, þær jarðir sem sveitarfélagið á og fjárlausar jarðir í Miðfirði eru nýttar af sauðfjárbúum eða standa ekki til boða af öðrum orsökum. Bændunum á Urriðaá höfðu verið settir þeir afarkostir að annað hvort að urða heima eða bíða fram yfir sauðburð með niðurskurðinn, með tilheyrandi erfiðleikum andlega og einnig yrði framkvæmdin á því að ætla að halda yfir 2000 gripi heima í túni án nokkurs leka yfir á aðra bæi mjög erfið og mögulega myndi fylgja sauðburði stóraukning á smiti í umhverfinu. Prófið eitt augnablik að setja ykkur í þeirra spor. Hvað mynduð þið velja ef þið væruð í þessari stöðu? Þau fengu nokkrar klukkustundir í umhugsunarfrest. Væri ykkur ekki létt ef vinir ykkar biðu fram nýjan möguleika? Við stóðum upp þegar enginn á Íslandi var tilbúinn að gera það, vinum til bjargar og öðrum að meinalausu. Ákvörðun um niðurskurð hafði verið tekin og úr okkar höndum.

Það er alveg ljóst að enginn kostur í stöðunni er góður. Þeir fáu valmöguleikar sem eru í boði eru allir ömurlegir!

En að okkar mati er það vænlegri kostur fyrir framtíð sauðfjárbænda að ungir og öflugir bændur, sem hafa hug á að taka fé á ný séu ekki með þetta urðað heima, heldur sé þetta urðað á hrossabúi, þar sem engin áform eru um að taka fé á ný, engin landamerki Lækjamóts liggja að sauðfjárbúi og staðurinn sem við höfðum í huga hefur aldrei verið notaður og mun aldrei vera notaður fyrir skepnur. Ekki einu sinni aðkomufé á sumrin hefur verið að leggja leið sína á þennan stað. Auk þess hefði þetta að sjálfsögðu verið girt af og passað vel uppá þetta. Það á ekki að stafa af þessu nein hætta fyrir sauðfjárbændur í Víðidal. Annars hefðum við aldrei látið okkur detta þetta í hug, enda þykir okkur vænt um sveitina okkar, þó sumir virðist halda annað.

Þakklætið sem bændurnir á Urriðaá hafa sýnt í okkar garð verður að duga okkur til að standa þetta af okkur.

Við höfum fullan skilning á tilfinningum sauðfjárbænda, við erum líka búin að fara í gegnum þessa reiði yfir úrræðaleysinu undanfarna daga. Hvers vegna í ósköpunum eru yfirvöld ekki tilbúin með plan B? Algjörlega út í hött. Þetta er á allan hátt ömurlegt mál og ég vona að þið sjáið ykkur fært að beina reiði ykkar annað en til okkar persónulega eða sýna þessu ömurlega máli skilning.

Okkur sárnar að sveitungar okkar hafi ekki meiri trú á okkur en svo að halda að við myndum stofna lífsviðurværi sveitunganna í hættu til að reyna að létta undir með vinum okkar í næstu sveit við að finna lausn í þessu hörmulega máli. Ég hélt að fólk vissi að við erum skynsamt fólk sem þykir vænt um sveitina okkar og ég dýralæknismenntuð að auki. Ákvörðunin um niðurskurð liggur ekki í okkar höndum en að urða á jörð þar sem ekki er stunduð sauðfjárrækt og þar sem ekki eru landamerki að sauðfjárbúi, á stað þar sem enginn ágangur hefur verið af skepnum, í sveit sem þegar er skilgreint riðusvæði, hljómar sem þokkalegur kostur við ömurlegar aðstæður. Það var skorið niður vegna riðu á Lækjamóti 1991, en það hefur ekki komið upp riða hérna síðan, því jú vitiði bara hvers vegna? Því hér eru engar kindur.

Það er mikil mótsögn fólgin í því að segja í aðra röndina að ekki eigi að fara í niðurskurð á því heilbrigða fé sem hafi verið á Urriðaá og svo á sama tíma að saka okkur um að vera að sáldra riðu um allan Víðidalinn með því að bjóða fram þessa hugmynd að urðunarstað. Það er með ólíkindum að féð verði allt í einu orðið svona sýkt við það eitt að fara að heiman. En auðvitað hefði alltaf hvert einasta hræ verið meðhöndlað sem slíkt og fyllstu varúðarráðstafanna gætt til þess að klára þetta hörmulega mál.

Ef/þegar það kemur upp riða í Víðidal þá hefði vel frá genginn urðunarstaðurinn á Lækjamóti, sem að öllum líkindum myndi geyma að uppistöðu heilbrigt fé, sem lifandi fé kæmist aldrei nálægt, ekki verið orsakavaldurinn heldur sú staðreynd að ræktunin á riðuþolnu fé er skammt á veg komin og sú staðreynd að Víðidalurinn er riðusvæði og riðuprionið leynist hér og hér mun að öllum líkindum aftur koma upp riða einhverntíman. En ef/þegar það gerist þá verður stofninn vonandi orðinn að stórum hluta riðuþolinn og reglugerðin breytt og þar með þurfi þessar hörmulegu aðstæður aldrei aftur að koma upp. Maður verður að halda í vonina með það.

Hugur okkar er hjá bændum á Bergsstöðum og Urriðaá. Þið eruð hetjur.

Með vegsemd og virðingu

Sonja og Friðrik, bændur á Lækjamóti