Þá voru flestir hvergi

„Heimsins brestur hjálparlið,/ hugur skerst af ergi, / þegar mest ég þurfti við / þá voru flestir hvergi" orti Friðrik Jónsson á Helgastöðum einu sinni og þau orð gætu margir frambjóðendur gert að sínum eftir helgina.

Kjósendur voru flestir hvergi – eða að minnsta kosti fjarri. Og hvað sem líður tali um „ákall um breytingar" þá bylur hæst í þögninni, rétt eins og andstæðingar Sjálfstæðisflokksins þreytast ekki á að núa þeim um nasir, eftir túlkanir þeirra á fjarverandi atkvæðum í stjórnarskrárkosningum á dögunum. Lítil þátttaka. Áhugaleysi. Sinnuleysi. Leiði.

Kannski bíður þjóðin átekta og ætlar svo að gera eitthvað óheyrilegt. Og kannski er hún bara að geispa.

Þau nýju

Kannski er sú stund runnin upp að helst sé hægt að mjaka langþreyttri þjóð á kjörstað til að lýsa því yfir að Icesave-skuldin sé sér með öllu óviðkomandi eða kannski er þetta allt saman ávitull þess að beðið sé eftir nýju framboði. Þau sem nú þegar eru komin fram heita mjög ljóðrænum nöfnum sem þó er furðu erfitt að muna.

Litlum sögum fer af fylginu, enn sem komið er. Björt Framtíð er reyndar fjarska geðslegur flokkur – góðvinur minn segir að þetta sé Samfylkingin með mannlega ásjónu – og ekki skal efast um góðan hug fólksins í Dögun og Samstöðu og vera kann að það sé rétt hjá Lilju Mósesdóttur að gengisleysi flokksins sé vegna þess að hún hafi sjálf ekki átt þess kost að koma nógu oft í Silfur Egils; og þótt maður með mitt lífsviðurværi hljóti að hafa ákveðnar efasemdir um það mikla hugsjónamál Píratanna að ekki skuli greiða listamönnum fyrir vinnu sína heldur skuli neytandinn einráður um það hvað honum þóknast að greiða fyrir að notkun lokinni, þá fer ekki á milli mála að ferskir vindar blása um þann nýja flokk. Hægri grænir hafa vissulega komið auga á mikið skarð, sem er að vandaðir íhaldsmenn fari að sjá ljósið í umhverfismálum og leiti markaðslausna á stærstu vandamálum mannkyns en afneiti þeim ekki; talsmenn þessa flokks tala á hinn bóginn aldrei um neitt nema peninga og skuldaniðurfellingar – eins og ekki séu nógir um það.

Í Suðvesturkjördæmi höfðu heimamenn ekki erindi sem erfiði gegn Ögmundi Jónassyni sem er undarlegt sambland af vesturbæingi með tilfinningu fyrir því að hafa alltaf rétt fyrir sér og þingmanni Jóns Bjarnasonar með tilheyrandi andúð á veðurfræðingum og sjálfsákvörðunarrétti Reykvíkinga um flugvöllinn. Vinstri græn höfnuðu aftur á móti alvöru dreifbýlismanni, Birni Vali, þessum knáa sjóara að norðan; og hann er sendur aftur heim, roðlaus og beinlaus. Það er synd: þetta er dugnaðarforkur, hreinn og beinn, en talaði sennilega af heldur mikilli léttúð um Evrópumál fyrir hreinlífisfólk innanflokks; jafnvel þótt stór hluti kjósenda VG sé heldur Evrópusinnaður er eins og í heilabúi sérhvers flokksbundins VG-liða búi strangur Hjörleifur Guttormsson, þess albúinn að hasta á minnstu linkind gagnvart auðvaldsríkjunum vondu í vestri. Sjálfur er Hjörleifur hins vegar farinn; genginn í heldur brúnaþungan en óskráðan flokk með Birni Bjarnasyni, Guðna Ágústssyni og Davíð Oddssyni.

Ákall um kall?

„Ákall um endurnýjun" – „Sjálfstæðismenn að kalla eftir breytingum": þannig voru fyrirsagnirnar á netmiðlunum í fyrrakvöld þegar fregnir bárust af úrslitum úr prófkjöri sjálfstæðismanna í Reykjavík.

Ekki verður þó sagt að þau köll séu beinlínis ærandi. Nema maður heyrir náttúrlega kröfuna um þá einu breytingu sem sjálfstæðismönnum finnst ástæða til að gera: að hætta að tala um „þetta svokallaða „hrun"" en fara aftur að virkja, höndla, kaupa, selja, gíra sig, veðsetja, taka lán, borða gull og gera tilboð í Taj Mahal; fara aftur að stjórna eins og Guð ákvað að Sjálfstæðisflokkurinn ætti að gera þegar hann skapaði heiminn.

Sjálfstæðismenn eru svolítið eins og grunsamlega fólkið í glæpaþáttunum í sjónvarpinu sem segir þegar löggan er búin að tæta í sig fjarvistarsönnun þess: „I want to call my laywer." Sigurvegarinn í prófkjörinu, Brynjar Níelsson, hefur sýnt okkur hvernig hann getur komið fram opinberlega og varið fimlega alls kyns málstað án þess að depla auga. Hann hefur sýnilega hrifið marga sjálfstæðismenn, og þeir hugsað með sér að slíkur talsmaður sé einmitt það sem sjálfstæðisstefnan þurfi á að halda um þessar mundir: slyngur verjandi.

Annars óþarfi að vera með skens: sigurvegari prófkjörsins er auðvitað Hanna Birna, sem sumir segja óskrifað blað en hefur þó áður sýnt í störfum sínum að hún getur bæði verið hörð í horn að taka þegar því er að skipta, og brúarsmiður þegar svo ber undir; verið ýmist Harðsnúna Hanna, Hraðmælta Hanna eða Hlýlega Hanna.

Um hríð hafa sjálfstæðismenn reynt að finna sig: þeir hafa farið að hamast á ný á móti Uppkastinu, sem síðast var þjarkað um árið 1908 en heitir nú ESB; við bíðum átekta hvað úr verður. Það kemur vonandi í ljós fyrir kosningar og vonandi að Davíð verði þá kominn úr aftursætinu og farinn að skrifa minningar sínar, sem gæti orðið skemmtileg bók. Hitt stendur eftir, að stór hluti kjósenda nennir þessu ekki alveg; er eins og luntalegur unglingur sem neitar að koma fram og vera með en vill heldur hanga einn inni hjá sér á netinu, sem kannski er einmitt sá staður sem líkist því einna helst að vera hvergi.