EULA, YOLO

Við höfum öll hlaðið niður forriti á tölvurnar okkar eða snjallsíma. Það er ekkert mál. Það er nóg að ýta á einn takka og svo koma upp varúðargluggar og maður tikkar í box þar sem stendur: „I have read and agree to the terms“ og svo ýtir maður á install og innan skamms getur maður byrjað að njóta dýrðarinnar.

Stundum þarf maður reyndar að skruna yfir skilmálana sem maður er að samþykkja en það er ekki vinnandi vegur að lesa þá alla og taka inn merkinguna.

Ég er sjálfur menntaður lögfræðingur en samt dettur mér ekki í hug að lesa yfir hugbúnaðarskilmála. Hvers vegna ætti ég að gera það? Það er ekki eins og ég geti samið um þessa skilmála. Það er ekki eins og ég geti sent litlar athugasemdir til Apple og fengið einstökum ákvæðum breytt.

Mikið af hástöfum

Tökum sem dæmi LICENSED APPLICATION END USER LICENSE AGREEMENT frá Apple. Þar segir í e-lið (hástafir ekki gerðir af mér):

“THE LICENSED APPLICATION AND ANY SERVICES PERFORMED OR PROVIDED BY THE LICENSED APPLICATION (“SERVICES”) ARE PROVIDED “AS IS” AND “AS AVAILABLE”, WITH ALL FAULTS AND WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, AND LICENSOR HERE­BY DISCLAIMS ALL WARRANT­IES AND CONDITIONS WITH RESPECT TO THE LICENSED APPL­ICATION AND ANY SERV­ICES, EITHER EXPRESS, IMPLIED, OR STATUTORY, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES AND/OR CONDIT­IONS OF MERCHANTABILITY, OF SATISFACTORY QUALITY, OF FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE, OF ACCURACY, OF QUIET ENJOYMENT, AND OF NONINFRINGEMENT OF THIRD-PARTY RIGHTS.”

Það sem ég les út úr þessu er eftirfarandi:

„VIÐ HJÁ APPLE TÖKUM EKKI ÁBYRGÐ Á NEINU. ALLT SEM VIÐ GERUM ER TÚLKAÐ OKKUR Í HAG. EN EF ÞÚ KLÚÐRAR EINHVERJU GÆTIR ÞÚ VERIÐ Í MJÖG VONDUM MÁLUM. ÞÚ ERT LÍTILL LABBAKÚTUR MEÐ LITLA PUTTA AÐ PIKKA Á LÍTIÐ LYKLABORÐ OG SVONA LILLAMENN EINS OG ÞÚ MUNU ALDREI EIGA SÉNS Í STÓRFYRIRTÆKI EINS OG OKKUR OG VIÐ NOTUM STÓRA STAFI EINS MIKIÐ OG OKKUR SÝNIST ÞVÍ VIÐ ERUM EKKI REIÐIR BLOGGARAR EÐA VIRKIR Í ATHUGASEMDUM HELDUR MILLJARÐA DOLLARA STÓRFYRIRTÆKI OG VIÐ GERUM ÞAÐ SEM OKKUR SÝNIST HVENÆR SEM ER TYPPI TYPPI PÍKA ÞÚ ERT LABBAKÚTUR OG EF ÞÚ ERT ENN ÞÁ AÐ LESA ÞETTA ERTU MEÐ DRULLU Í STAÐINN FYRIR HEILA ÞVÍ ÞÚ GRÆÐIR EKKERT Á ÞVÍ OG ÞETTA HELDUR ÁFRAM Í 40 BLAÐSÍÐUR ÞANNIG AÐ ÞÚ GETUR HÆTT AÐ LESA NÚNA.“

Við eigum bara eitt líf

Ég veit ekkert hvort ég er að semja af mér eða ekki. Ég geri bara ráð fyrir að ég sé að því. Lífið er of stutt til að semja um hluti við Apple eða Amazon.

Einhver merkur hugsuður sagði að skattar og dauði væri það eina örugga í lífinu og líklega má bæta svona samningum í upptalninguna. Þeir eru kallaðir EULAs, End User License Agreement, sem er hálf óskiljanleg orðaruna í sjálfu sér. Flestir sem lesa þetta hafa samþykkt tugi slíkra samninga, án þess að hafa gefið því gaum.

Þetta er samt ákveðin synd því það er gefandi að semja um hluti. Eitt það besta sem hægt er að gera fyrir sjálfstraustið er að semja um hagsmuni sína við aðrar manneskjur. Þess vegna er fólk sem stundar viðskipti montið og sjálfsöruggt. Það kann að semja. Það gengur í gegnum lífið og sér umsemjanlega díla hvort sem það er að koma skoti ofan í félaga sinn við barinn eða fresta afmæli barna sinna þar til utanlandsferðinni er lokið.

Ég öfunda fólk sem stundar viðskipti og ég segi þetta af einlægni. Ég tel viðskipti vera manninum holl. Að fá að semja um hagsmuni sína er ekki endilega frelsið sjálft, en það getur haft úrslitaþýðingu um hvort fólk hafi heilsteypta sjálfsmynd eða ekki. Það er ekki nóg að fá öll gæðin ef maður veit ekkert um skilmálana að baki þeim.

En ég meina. You Only Live Once. Ég tilheyri kynslóð sem er dæmd til að segja YOLO og samþykkja EULAs. Lífið er of stutt til að vera kverúlant.

Hvað lækaðir þú mikið af dóti í dag?

En hvað með allt hitt sem við samþykkjum? Hvað með öll lækin og samþykktar-kvittanirnar á netinu? Hversu oft höfum við ritað nafn okkar á undirskriftasafnanir sem við skiljum ekki til fulls?

Ég veit til dæmis ekkert hvort ég var í alvöru andsnúinn miðlægum gagnagrunni í heilbrigðiskerfinu þó ég hafi, að mig minnir fyrir mörgum árum síðan, skrifað undir beiðni þess efnis að ég yrði fjarlægður úr honum. Ég gerði það eiginlega bara af því bara. Af því að það var stemning fyrir því þá stundina. Daglega læka ég tugi málefna án þess að skilja neitt og án þess að nein ábyrgð eða merking skapist. EULA, YOLO. Þetta er sami hluturinn.

Með þessum rökum hef ég aldrei látið verða af því að skrá mig úr Þjóðkirkjunni. Ég lít þannig á málin að Þjóðkirkjan hafi verið EULA samfélagsins og foreldrar mínir hafi smellt á „I have read and agree to the terms“ fyrir löngu síðan og það sé ekki mitt að semja mig frá því. You Only Live Once virkar nefnilega í báðar áttir. Ég var skírður inn í þetta og ætla bara að deyja í þessu líka.

Hvað tekur annars við ef ég segi mig úr Þjóðkirkjunni? Þá er ég ekki skilmálalaus. Guð hjálpi mér. Ég hef prinsip. Ég er plebbi sem lækar allt. EULA, YOLO. Pælið í þessu gott fólk. Þetta er thinker.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu