Norwegian færðist of mikið í fang

Þegar Bjørn Kjos, forstjóri Norwegian, greindi frá stórhuga áformum norska lággjaldaflugfélagsins um að hefja flug yfir Atlantshafið árið 2012 fór skjálfti um gervallan flugheiminn. Nú hyggst félagið hins vegar hverfa aftur til upprunans.

Hlutabréfaverð í norska flugfélaginu, sem Kjos stofnaði árið 1993, hefur fallið um sextíu prósent frá því í apríl í fyrra vegna ótta fjárfesta um að félagið hafi, eftir linnulausan vöxt á síðustu árum, færst of mikið í fang. Fregnir síðustu viku af fyrirhuguðu neyðarútboði flugfélagsins, til þess að tryggja að það geti staðið við skilmála skuldabréfa sinna, staðfestu þennan ótta.

„Eins og Þjóðverjar segja, þá er Norwegian að reyna að leika of mörg dýr í dýragarðinum á sama tíma,“ segir greinandinn Philipp Goedeking í samtali við Financial Times.

Hann bendir á að Norwegian hafi – allt á sama tíma – boðið upp á ódýrar flugferðir á milli áfangastaða í Evrópu og yfir Atlantshafið og reynt um leið að festa sig í sessi sem flaggskip Noregs í flugi. „En án stærðarhagkvæmni gengur það ekki upp. Það virkaði aldrei,“ bætir Goede­king við.

Hlutabréf í Norwegian snarhækkuðu um næstum því 400 prósent í verði frá því í byrjun árs 2012 þar til í apríl árið 2016 þegar fjárfestar fóru fyrst að efast um að ör vöxtur flugfélagsins væri sjálfbær til langframa.

Tilkynning flugfélagsins í síðustu viku, um að ráðist yrði í forgangsréttarútboð fyrir þrjá milljarða norskra króna, jafnvirði 42 milljarða íslenskra króna, en sú upphæð er á við meira en hálft markaðsvirði félagsins, kom því fáum fjárfestum og greinendum í opna skjöldu.

„Heilt á litið er þetta alls ekki óvænt hlutafjárútgáfa,“ segir Kenneth­ Sivertsen, greinandi hjá norska verðbréfafyrirtækinu Pareto.

IAG seldi sig út

Nokkur flugfélög hafa á síðustu árum sýnt kaupum á norska lággjaldaflugfélaginu áhuga við mikinn fögnuð fjárfesta sem telja margir hverjir að yfirtaka á norska félaginu sé besta leiðin til þess að forða því frá gjaldþroti.

International Airlines Group (IAG), móðurfélag British Airways, lýsti sem kunnugt er yfir áhuga á Norwegian í fyrra og keypti 4,6 prósenta hlut í norska félaginu með það fyrir augum að ganga til yfirtökuviðræðna við stjórn þess.

Norwegian, sem tókst að hrista upp í evrópskum flugmarkaði með því að bjóða upp á afar lág fargjöld á löngum flugleiðum, hefur gert stjórnendum IAG lífið leitt um nokkurt skeið og hefði síðarnefnda félagið því getað losað sig við erfiðan keppinaut með yfirtöku á Norwegian.

En eftir því sem óveðursskýin í rekstri norska félagsins hafa hrannast upp hefur áhuginn á félaginu farið dvínandi. Stjórnendur IAG sögðust í liðinni viku hafa hætt við áformin um yfirtökuviðræður og selt allan hlut sinn í Norwegian með þeim afleiðingum að hlutabréfaverðið í norska flugfélaginu hríðféll um tuttugu prósent. Gengi bréfanna hélt áfram að falla daginn eftir, þegar tilkynnt var um forgangs­réttarútboðið, og nam lækkunin fjórtán prósentum í lok dags.

Arðsemi í stað vaxtar

Í stuttu máli ganga áform Norweg­ian, sem stjórnendurnir kynntu í liðinni viku, út á að selja frá sér flugvélar, fresta afhendingu nýrra véla og ná að öðru leyti fram sparnaði upp á allt að tveimur milljörðum norskra króna. Lét Kjos hafa eftir sér í norskum fjölmiðlum að flugfélagið ætlaði nú að leggja áherslu á arðsemi í stað vaxtar.

„Norwegian hefur gengið í gegnum tímabil mikils vaxtar. Við munum nú byggja upp sterkan efnahagsreikning sem getur styrkt frekari þróun félagsins,“ nefndi Kjos.

Greinendur sem Financial Times ræddi við segja það skýrt traustleikamerki að fjárfestirinn John Fredriksen, ríkasti maður Noregs, hafi ákveðið að taka þátt í útboðinu. Til viðbótar við hann hafa stærstu hluthafarnir, forstjórinn Kjos og stjórnarformaðurinn Bjørn Kise, skuldbundið sig til þess að kaupa hlutabréf fyrir samanlagt 343 milljónir norskra króna. Þá hafa aðrir hluthafar Norwegian jafnframt samþykkt að kaupa bréf fyrir um 267 milljónir norskra króna.

Ekki eru þó allir sannfærðir um að innspýtingin muni duga Norwegian til þess að lifa af fram á næsta áratug. Daniel Roeska, greinandi hjá Bernstein, bendir á að hlutafjáraukningin hafi verið nær óhjákvæmileg.

„Það er engin leið að þeir hefðu lifað fyrsta ársfjórðung af og því var þetta ekki valkostur heldur nauðsyn. Annars hefðu skuldabréfin lent í greiðslufalli í lok mars.

Ég tel ólíklegt, ef félagið á að lifa af til loka árs 2020, að þetta verði síðasta hlutafjárinnspýtingin sem það mun þurfa á að halda,“ segir Roeska.

Milljarðatuga rekstrartap

Sivertsen hjá Pareto segir að bráðabirgðauppgjör Norwegian fyrir síðasta ár, sem félagið greindi frá í síðustu viku, hafi verið „betra á kostnaðarhliðinni en við gerðum ráð fyrir“.

Tölurnar voru hins vegar ekki fagrar. Rekstrartap flugfélagsins nam ríflega 3,8 milljörðum norskra króna, 54 milljörðum íslenskra króna, á árinu borið saman við hagnað upp á 59 milljónir norska króna árið 2017 og 3,1 milljarð norskra króna árið 2016.

Í ljósi versnandi fjárhagsstöðu norska félagsins er sameining við annað og stærra flugfélag því, að margra mati, enn besti kosturinn í stöðunni fyrir hluthafa Norwegian. Goedeking bendir til að mynda á að IAG geti snúið aftur síðar meir og fengið félagið á lægra verði en áður hefur boðist. Annar mögulegur kaupandi er þýska flugfélagið Lufthansa sem myndi gjarnan vilja, að sögn viðmælenda Financial Times, eignast verðmæt afgreiðslustæði norska flugfélagsins á Gatwick-flugvelli í nágrenni Lundúna, aðalflugvelli IAG.